Sankcja kredytu darmowego a wyrok TSUE z 13 lutego 2025

Wyrok TSUE z 13 lutego 2025 roku odnosi się do zasad stosowania sankcji kredytu darmowego w Polsce. Trybunał odpowiedział na pytania jednego z warszawskich sądów, który rozpatrywał spór między konsumentem a instytucją finansową. Sąd chciał ustalić, kiedy można uznać, że bank naruszył przepisy, co uprawniałoby do SKD. Sprawdzamy, czego dotyczyły pytania i jak wyrok wpłynął na sytuację kredytobiorców.

Czego dotyczyły pytania polskich sądów do TSUE?

Polski sąd, rozpatrując sprawy kredytowe, poprosił TSUE o wyjaśnienie trzech kwestii związanych z sankcją darmowego kredytu. Każde pytanie dotyczyło innego aspektu umowy między bankiem a konsumentem. Sąd chciał wiedzieć, kiedy można zastosować SKD i czy polskie przepisy są zgodne z prawem Unii Europejskiej.

Czy błędna RRSO wystarczy, by zastosować sankcję kredytu darmowego?

Sąd zapytał, czy jeśli bank podał w umowie kredytowej nieprawidłową rzeczywistą roczną stopę oprocentowania (RRSO), to czy konsument może od razu żądać SKD. Chodziło o sytuacje, w których bank podaje zaniżoną lub zawyżoną RRSO, przez co klient nie ma pełnej informacji o kosztach kredytu. Pytanie dotyczyło tego, czy samo to uchybienie wystarcza, by kredyt stał się darmowy – czyli bez odsetek i prowizji. Sąd chciał się upewnić, czy takie podejście jest zgodne z unijnym podejściem do ochrony konsumenta.

Czy umowa musi dokładnie opisywać warunki zmiany opłat?

Drugie pytanie dotyczyło tego, jak dokładnie bank musi opisać w umowie sytuacje, w których może podnieść opłaty lub prowizje. W wielu umowach instytucje finansowe zostawiały sobie możliwość zmiany kosztów, nie podając konkretnych warunków, kiedy i o ile mogą to zrobić. Sąd chciał sprawdzić, czy takie zapisy są zgodne z prawem UE, które wymaga, aby informacje dla konsumenta były jasne i zrozumiałe. W uproszczeniu – czy konsument ma prawo wiedzieć z góry, na jakich zasadach mogą wzrosnąć opłaty, czy wystarczy ogólna formuła w umowie.

Czy surowa sankcja w polskim prawie jest zgodna z prawem UE?

Trzecie pytanie dotyczyło tego, czy polska regulacja, która pozwala na zastosowanie SKD nawet przy drobnym naruszeniu, jest zgodna z zasadą proporcjonalności obowiązującą w Unii Europejskiej. Chodziło o to, czy można nałożyć tak poważną konsekwencję, jak przekształcenie kredytu w darmowy – nawet wtedy, gdy uchybienie było niewielkie. Sąd chciał ustalić, czy prawo unijne dopuszcza tak rygorystyczne podejście, czy raczej należy brać pod uwagę wagę naruszenia.

Jaki był wyrok TSUE w kwestii SKD?

W wyroku z 13 lutego 2025 r. TSUE uznał, że sankcja kredytu darmowego, przewidziana w polskim prawie, może być stosowana w przypadku naruszenia obowiązków informacyjnych przez kredytodawcę. Trybunał stwierdził, że błędne podanie RRSO, które wpływa na decyzję konsumenta o zawarciu umowy, może skutkować zastosowaniem SKD. Ponadto TSUE wskazał, że warunki zmiany opłat w umowie kredytowej muszą być przedstawione w sposób jasny i zrozumiały dla przeciętnego konsumenta. W odniesieniu do zasady proporcjonalności, Trybunał orzekł, że unijne prawo nie stoi na przeszkodzie stosowaniu jednolitej sankcji, niezależnie od stopnia naruszenia, o ile naruszenie to może podważyć możliwość oceny przez konsumenta zakresu jego zobowiązania.

Co oznacza wyrok TSUE dla kredytobiorców?

Wyrok TSUE z 13 lutego 2025 r. ma istotne znaczenie dla kredytobiorców w Polsce. Osoby, które zawarły umowy kredytowe, w których kredytodawca nie dopełnił obowiązków informacyjnych, mogą dochodzić swoich praw, powołując się na sankcję darmowego kredytu. W praktyce oznacza to możliwość odzyskania zapłaconych odsetek i innych kosztów związanych z kredytem. Przykładowo, jeśli w umowie kredytowej RRSO została zawyżona lub warunki zmiany opłat nie zostały jasno określone, konsument może wystąpić z roszczeniem o zwrot poniesionych kosztów. Wyrok ten otwiera drogę do licznych pozwów przeciwko bankom, co może prowadzić do zwrotu znacznych kwot polskim kredytobiorcom.

Pytania polskiego sądu do TSUE dotyczyły trzech spraw: prawidłowego podania RRSO, jasnego opisu zasad zmiany opłat w umowie oraz zgodności polskich przepisów z prawem unijnym. Wyrok TSUE potwierdził, że można stosować sankcję kredytu darmowego, jeśli bank nie dopełnił obowiązku informacyjnego wobec klienta. To dobra wiadomość dla kredytobiorców, którzy dzięki temu łatwiej mogą dochodzić swoich praw.