Gdy nagle pojawia się potrzeba gotówki, wiele osób kieruje się do parabanków lub firm pożyczkowych. Tam można szybciej uzyskać środki i uniknąć skomplikowanych formalności. Takie rozwiązanie wydaje się wygodne i dostępne od ręki. Co jednak w sytuacji, gdy umowa zawiera błędy? Czy konsument może wtedy skorzystać z sankcji kredytu darmowego? Wyjaśniamy.
Czy sankcja kredytu darmowego obejmuje umowy z parabankami?
Sankcja kredytu darmowego (SKD) dotyczy nie tylko banków, ale również firm pożyczkowych i parabanków, o ile ich działalność spełnia warunki określone w ustawie o kredycie konsumenckim. Bank działa na podstawie licencji Komisji Nadzoru Finansowego i podlega nadzorowi KNF. Firma pożyczkowa to prywatny podmiot udzielający kredytów konsumenckich, który nie jest bankiem, ale często działa zgodnie z przepisami prawa i figuruje w rejestrze instytucji pożyczkowych KNF. Parabank natomiast działa poza oficjalnym systemem nadzoru finansowego, nie ma licencji KNF, a mimo to udziela pożyczek na warunkach podobnych do firm pożyczkowych.
Przepisy ustawy o kredycie konsumenckim jasno wskazują, że SKD można zastosować wobec każdego podmiotu, który udziela kredytów konsumenckich na określoną kwotę i czas, nawet jeśli nie działa jako bank. W takich przypadkach dłużnik może żądać zastosowania sankcji darmowego kredytu, jeśli firma pożyczkowa naruszy obowiązki informacyjne lub inne przepisy chroniące konsumenta.
Jak zastosować sankcję kredytu darmowego w umowie z parabankiem?
Konsument, który zauważy nieprawidłowości w umowie, może powołać się na SKD, wysyłając stosowne oświadczenie do pożyczkodawcy. W takim piśmie trzeba wykazać, że instytucja złamała konkretny obowiązek, np. nie udostępniła informacji o całkowitym koszcie kredytu, nie podała rzeczywistej rocznej stopy oprocentowania (RRSO) lub źle obliczyła raty. Przykładem może być sytuacja, gdy firma pożyczkowa naliczyła prowizję, ale nie ujawniła jej w umowie. W takiej sytuacji kredytobiorca może złożyć oświadczenie o SKD i domagać się zwrotu nadpłaconych kosztów lub przeliczenia zadłużenia, tak jakby kredyt był darmowy, bez odsetek i dodatkowych opłat. Trzeba jednak pamiętać, że SKD działa wyłącznie wtedy, gdy konsument zmieści się w terminie i złoży oświadczenie na piśmie, wskazując naruszenia po stronie pożyczkodawcy i dane umowy, której dotyczy.
Jakie błędy najczęściej popełniają firmy pożyczkowe?
Niektóre firmy pożyczkowe celowo upraszczają lub pomijają informacje, które zgodnie z ustawą o kredycie konsumenckim powinny znaleźć się w umowie i materiałach przedstawianych przed jej zawarciem. Najczęstsze błędy firm pożyczkowych, które mogą otworzyć drogę do SKD to:
- Niepełne lub błędne przedstawienie RRSO – rzeczywista roczna stopa oprocentowania bywa zaniżona albo w ogóle pominięta, co wprowadza klienta w błąd co do realnych kosztów pożyczki.
- Brak informacji o całkowitym koszcie kredytu – w umowie nie pojawia się suma wszystkich opłat, prowizji i odsetek, jakie klient ma zapłacić.
- Pomijanie harmonogramu spłat – pożyczkodawca nie przekazuje zestawienia rat z datami i kwotami, przez co klient nie ma jasnego obrazu przebiegu spłaty.
- Odnośniki do dokumentów, które nie zostały udostępnione – umowa zamiast konkretnych danych zawiera ogólne sformułowania i odnosi się do regulaminów lub załączników, których konsument nie otrzymał przed podpisaniem.
- Zawyżone lub nieujawnione opłaty dodatkowe – opłaty administracyjne, za przedłużenie umowy czy monity bywają ukryte i nie są jasno opisane w umowie.
- Nieprzekazanie wzorca umowy przed jej podpisaniem – klient zapoznaje się z dokumentem dopiero przy podpisaniu albo wcale go nie dostaje na czas.
Na szczęście parabanki i firmy pożyczkowe nie są bezkarne. Jeśli konsument zaciągnie kredyt lub pożyczkę, która spełnia definicję kredytu konsumenckiego zgodnie z ustawą, a umowa zawiera uchybienia, również może złożyć oświadczenie o zastosowaniu sankcji kredytu darmowego (SKD). Firmy pożyczkowe, podobnie jak banki, popełniają błędy. Zdarza się, że nieprawidłowo naliczają RRSO albo wskazują błędną całkowitą kwotę do spłaty.