Ustawodawca, przewidując ryzyko nieuczciwych działań ze strony banków i firm pożyczkowych, wprowadził rozwiązanie chroniące klientów zaciągających kredyt konsumencki. Żeby skorzystać z SKD, trzeba jednak wiedzieć, na jakie uchybienia po stronie kredytodawcy warto zwrócić uwagę. Sprawdzamy, kiedy można zastosować i co daje sankcja darmowego kredytu.
Co to jest sankcja kredytu darmowego?
Sankcja kredytu darmowego (SKD) to prawo konsumenta do spłaty kredytu bez odsetek, prowizji i innych kosztów, jeśli bank lub firma pożyczkowa naruszy obowiązki informacyjne przy zawieraniu umowy. W praktyce oznacza to, że konsument oddaje wyłącznie pożyczoną kwotę, a całość kosztów dodatkowych przestaje obowiązywać. Uprawnienie to wynika z ustawy o kredycie konsumenckim i ma chronić klientów przed nieuczciwymi lub niedbałymi praktykami kredytodawców. Czy wyrok TSUE z lutego 2025 roku miał jakieś wpływ na interpretację SKD? Tak, potwierdził bowiem, że sankcja jest zgodna z prawem unijnym, nawet jeśli jest rygorystyczna wobec kredytodawcy.
SKD dotyczy nie tylko kredytów bankowych, ale także pożyczek zaciągniętych w instytucjach pozabankowych. Jeśli kredytobiorca zauważy błędy w umowie lub niedopełnienie obowiązków przez kredytodawcę może powołać się na sankcję darmowego kredytu w trakcie jego trwania, lub po spłacie, do roku czasu od dnia wykonania umowy, ale przed upływem terminu przedawnienia.
Jakie kredyty spełniają warunki objęcia SKD?
Sankcja kredytu darmowego przysługuje w przypadku kredytów konsumenckich, których warunki zostały określone w ustawie z 12 maja 2011 roku o kredycie konsumenckim. Chodzi o umowy, w których kwota całkowita nie przekracza 255 550 zł albo równowartości tej sumy w walucie obcej. Kredytobiorca nie może zaciągnąć zobowiązania na potrzeby związane z działalnością gospodarczą ani zawodową.
SKD obejmuje różne formy finansowania – zarówno kredyty gotówkowe przeznaczone na dowolny cel, jak i kredyty ratalne udzielane np. przy zakupie sprzętu elektronicznego, mebli czy innych towarów. Można też z niej skorzystać w przypadku limitów w koncie osobistym, kart kredytowych oraz pożyczek oferowanych przez firmy pozabankowe.
Sankcja darmowego kredytu nie znajdzie natomiast zastosowania przy kredytach hipotecznych, umowach leasingowych, a także pożyczkach, które nie są regulowane ustawą o kredycie konsumenckim – np. chwilówkach udzielanych na krótkie okresy, jeśli ich konstrukcja nie spełnia kryteriów ustawowych.
Forma zawarcia umowy nie ma znaczenia. SKD może dotyczyć zarówno umowy podpisanej w placówce stacjonarnej, jak i tej zawartej przez internet czy telefon. Najważniejsze, by spełnione zostały wymogi przewidziane w przepisach – m.in. limit kwotowy, przeznaczenie kredytu oraz status kredytobiorcy jako konsumenta.
Jakie uchybienia umożliwiają zastosowanie SKD?
Konsument może skorzystać z SKD, jeśli kredytodawca naruszył obowiązki wynikające z ustawy. Chodzi przede wszystkim o błędy lub braki w umowie oraz niewłaściwe informowanie klienta przed podpisaniem dokumentów. Przykładowo, jeśli bank nie przekazał formularza informacyjnego albo zrobił to za późno, nie poinformował o rzeczywistej rocznej stopie oprocentowania (RRSO) lub nieprawidłowo ją wyliczył, pominął koszty całkowite kredytu, warunki wcześniejszej spłaty lub informacje o opłatach w razie zaległości.
Nieprawidłowości w zakresie danych identyfikujących strony, harmonogramu spłaty czy zasad odstąpienia od umowy również otwierają drogę do zastosowania sankcji kredytu darmowego. Niektóre instytucje pomijają wymagane elementy umowy celowo, licząc na brak reakcji konsumenta. W takich sytuacjach klient może złożyć pisemne oświadczenie o skorzystaniu z SKD. Nie potrzeba do tego zgody kredytodawcy ani wyroku sądu, choć spór może trafić do sądu, jeśli firma nie uzna roszczenia.
Z SKD mogą skorzystać osoby, które zaciągnęły kredyt lub pożyczkę, zauważyły błędy w umowie lub inne uchybienia po stronie kredytodawcy i zgłosiły swoje żądanie skorzystania z sankcji kredytu darmowego. Wówczas spłacają wyłącznie pożyczoną kwotę – bez odsetek czy innych kosztów. Skorzystałeś kiedyś z uprawnienia SKD? Obyło się bez trudności? Podziel się w komentarzu.